Choroby nowotworowe stanowią jedną z najczęstszych przyczyn zgonów Polaków – wynika to nie tylko z procesu starzenia się społeczeństwa i wzrostu narażenia na czynniki związane ze stylem życia, ale także z niewydolności systemu opieki zdrowotnej w dziedzinie onkologii. Dane o zachorowaniach na nowotwory złośliwe są alarmujące, a Krajowy Rejestr Nowotworów prognozuje dalszy wzrost liczby zachorowań w kolejnych latach. Wszystko to wiąże się ze znacznym obciążeniem finansowym związanym z leczeniem pacjentów onkologicznych. Rozwiązaniem tych problemów ma być wprowadzanie zmian w systemie organizacji zwalczania nowotworów – w czwartek 26 stycznia 2023 r. Sejm uchwalił ustawą o Krajowej Sieci Onkologicznej (KSO), która ma na celu poprawienie jakości oraz zwiększenia skuteczności leczenia i diagnostyki pacjentów, u których podejrzewa się lub zdiagnozowano już nowotwór.
Głównym celem KSO jest zapewnienie każdemu dorosłemu pacjentowi onkologicznemu kompleksowej opieki opartej na jednakowych standardach diagnostyczno-terapeutycznych w całym kraju, niezależnie od miejsca zamieszkania. W ramach KSO każdemu pacjentowi zmagającemu się z nowotworem przypisany zostanie koordynator (wyznaczany przez podmiot leczniczy), którego zadaniem będzie sprawne przeprowadzenie pacjenta przez cały proces leczenia. Taki model ma zapewnić, aby nie pominięto żadnego z etapów opieki onkologicznej, a ich realizacja przebiegała według ściśle określonych standardów, przy współpracy specjalistów różnych dziedzin.
W skład Krajowej Sieć Onkologicznej wchodzić będą szpitale i placówki ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, które zawrą z Narodowym Funduszem Zdrowia umowę o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie diagnostyki i leczenia onkologicznego. Sieć będzie składała się ze specjalistycznych ośrodków leczenia onkologicznego III, II i I poziomu referencyjnego (SOLO III poziomu, SOLO II poziomu, SOLO I poziomu) wraz z centrami kompetencji i ośrodkami satelitarnymi oraz zaliczać się do niej będą ośrodki kooperacyjne. W zależności od stopnia skomplikowania świadczenia zdrowotnego będzie ono przeprowadzone na poziomie wysokospecjalistycznym – SOLO III poziomu, mniej złożone świadczenia na poziomie specjalistycznym – SOLO II poziomu, a najprostsze na poziomie podstawowym – SOLO I poziomu. Co istotne, nie będzie możliwe udzielanie świadczeń onkologicznych przez podmioty nie wchodzące w skład KSO, a co za tym idzie tylko te podmioty będą uprawnione do uzyskiwania finansowania ze środków publicznych. Dodatkowo, podmioty lecznicze z KSO będę zobowiązane do przekazywania danych do zintegrowanego systemu informatyczno-analitycznego KSO, który będzie umożliwiał generowanie raportów o poziomie jakości opieki onkologicznej udzielonej w ramach Sieci.
Kontrola działań KSO będzie powierzona Krajowemu Ośrodkowi Monitorującemu (KOM) i Wojewódzkim Ośrodkom Monitorującym (WOM). Zostanie również utworzona Krajowa Rada Onkologiczna, której główną kompetencją będzie wsparcie opiniodawczo-doradcze dla ministra właściwego do spraw zdrowia.
NFZ będzie finansował świadczenia opieki zdrowotnej udzielane w ramach Sieci, będzie również odpowiedzialny za prowadzenie infolinii onkologicznej na poziomie krajowym, poprzez którą pacjenci będą mogli uzyskać wszelkie informacje, dotyczące zarówno czasu oczekiwania na poszczególne świadczenia, jak i rodzaju usług świadczonych w poszczególnych podmiotach KSO. Infolinia będzie także umożliwiać dokonanie zapisu na pierwszorazowe świadczenie opieki zdrowotnej – rozwiązanie to będzie możliwe po 12 miesiącach od ogłoszenia ustawy.
Oczekiwanym rezultatem utworzenia Krajowej Sieci Onkologicznej jest przede wszystkim poprawa jakości i usprawnienie leczenia onkologicznego, optymalizacja kosztów opieki onkologicznej oraz ułatwienie pacjentom dostępu do świadczeń zdrowotnych z zakresu onkologii tak w skali całego kraju, jak i w odniesieniu do społeczności lokalnych.
Zgodnie z zapowiedziami, Krajowa Sieć Onkologiczna miała zacząć swoją działalność od początku stycznia bieżącego roku, jednak ze względu na przedłużenie prac wdrożeniowych projektu wydłużono termin na uruchomienie KSO do końca marca 2023 roku.